Một số đặc điểm của bệnh cúm A/H5N1và H7N9
Trong các phân nhóm của cúm gà thì virút cúm A/H5N1 có khả năng gây nhiễm rất cao. Virút cúm A/H5N1 có thể gây đột biến gen mạnh và trở thành những chủng virút có độc tính rất cao giống như loại virút cúm H1N1 đã từng gây ra vụ đại dịch cúm tại Tây Ban Nha vào những năm 1918 của thế kỷ trước.
Với loại virút cúm gia cầm A/H7N9 có độc tính rất cao, gây bệnh cho gia cầm, có khả năng lây sang người và gây bệnh cho người và hiện tại đang có nguy cơ bùng phát mạnh tại Trung Quốc, nước có biên giới với nước ta, đặc biệt trong tháng 1/2017 có tới 100 người tử vong do cúm A/H7N9. Ở người, cúm A/H7N9 có khả năng nhân lên trong các cơ quan hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu, sinh sản ở đó và chúng có mặt trong chất tiết của đường hô hấp như nước mắt, nước mũi, nước bọt và chất tiết của đường tiêu hóa.
Giống như các loại virút cúm gà khác, chủng A/H7N9 có thể xâm nhiễm về nhiều loại động vật không như nhau như gà, thủy cầm, chim hoang dại, lợn, ngựa, hải cẩu, cá voi, hổ và con người. Chúng có khả năng tồn tại, phát triển trong thịt, trứng của chúng chưa nấu chín và các loại chất thải, nhất là chất thải lỏng (tồn tại được105 ngày vào mùa đông), trong phân khoảng từ 30 - 35 ngày ở 40C và 7 ngày ở 200C. Virút cúm gà A/H7N9 cũng có thể tồn ở trong máu và tử thi tại nhiệt độ lạnh khoảng 3 tuần lễ. Tuy vậy, chúng có thể bị tiêu diệt tại nhiệt độ 700C trong vòng 15 phút hoặc có độ pH mạnh hoặc các loại hóa chất, thuốc sát trùng.
Bệnh cúm gà A/H5N1 và A/H7N9 lây truyền qua thịt, ruột của chúng, qua không khí, chất thải, phân và có thể gây nhiễm cho thức ăn, nước, dụng cụ vận chuyển, dụng cụ giết mổ, chế biến thực phẩm và quần áo. Khi lây sang người đều có khả năng gây viêm phổi cấp tính, ví dụ không phát hiện sớm và chữa trị tích cực có thể gây tử vong.
Do khả năng lây lan nhanh của virút cúm gà trong các loài gia cầm, thủy cầm, chim và do ở nước ta là một trong các nước có lượng gia cầm thủy cầm rất lớn, vì vậy cần hết sức cảnh giác sự lây lan sang người của chúng. Bởi vì, 1 người bị mắc bệnh cúm gà thường là liên quan đến tiếp xúc, chăm sóc thủy cầm, gia cầm, chim cảnh hoặc liên quan tới các khâu giết mổ, ăn thịt hoặc các sản phẩm chế biến từ thịt gia cầm, thủy cầm bị bệnh cúm gà hoặc do tiếp xúc với môi trường bị nhiễm virút cúm gà. Do đó, chúng ta cần hạn chế đến mức tối đa mầm bệnh lây lan từ bên kia biên giới sang Việt Nam.
Một số đặc điểm của bệnh cảm lạnh
Cảm lạnh (còn được gọi là cảm, viêm mũi họng, sổ mũi cấp), là 1 bệnh truyền nhiễm do virút gây ra ở đường hô hấp trên nhưng chính yếu ảnh hưởng mũi. Phổ biến đặc biệt do rhinovirus (30 - 80%), sau đó là picornavirus, coronavirus (10 - 15%) và hơn 200 chủng loại virút khác gây nên cảm lạnh.
Phân biệt triệu chứng bệnh cảm lạnh và bệnh cúm gà
Bệnh cảm lạnh (do các virút đường hô hấp bình thường gây nên) biểu hiện có ho, đau họng, sổ mũi, nghẹt mũi, hắt hơi, đau đầu, đau nhức cơ thể, mất cảm giác ngon miệng và sốt. Sốt thường tự hết trong vòng 7 - 10 ngày (ở người to sốt thường ít gặp nhưng nó lại phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ). Các triệu chứng của cảm lạnh có thể kéo dài đến hết tuần thứ 3.
Cần lưu ý giữa cảm lạnh và bệnh cúm gà khó phân biệt giữa các triệu chứng. Một số virút gây ra cảm lạnh, nhưng lại không xuất hiện các triệu chứng nhiễm trùng. Với cúm gà, ngoài các triệu chứng tương tự như bệnh cảm lạnh, các triệu chứng về viêm và suy hô hấp rất rõ rệt. Bệnh diễn biến nhanh như ho khan, khó thở, khò khè, thở gấp, môi tái, sốt liên tục trên 380C hoặc sốt cao đột ngột, 1 số trường hợp rét run, mặt đỏ xuất hiện, nếu như không cấp cứu kịp thời có thể tử vong.
Tiên lượng bệnh
Cảm lạnh nhẹ giới hạn trong một vài triệu chứng và các triệu chứng sẽ tự giảm trong vòng một tuần. Các biến chứng nặng viêm phổi nếu xảy ra, thường gặp tại người già yếu và trẻ nhỏ hoặc những người bị ức chế miễn dịch. Bệnh cảm lạnh (cảm lạnh do virút đường hô hấp) tại phụ nữ mang thai có thể gây biến chứng viêm phổi hoặc xảy thai. Nhiễm trùng thứ phát có thể dẫn tới viêm xoang, viêm họng hoặc viêm tai.
Bệnh cúm gia cầm có thể gây biến chứng viêm phổi cấp tính nguy cơ tử vong rất cao nếu không phát hiện và cấp cứu kịp thời bệnh cúm gà khởi đầu như cúm thường, rồi xuất hiện hội chứng suy hô hấp do phù phổi cấp tính gây tử vong do thiếu oxy máu không giải quyết được.
Nguyên tắc điều trị
Khi xuất hiện bệnh cảm cúm (cảm lạnh) cần đến cớ sở y tế để khám bệnh, nếu bệnh diễn ra tại người có tiếp xúc với gia cầm với bất kỳ hoàn cảnh nào (chăn nuôi, vận chuyển, giết mổ, ăn thịt gia cầm bị bệnh…) càng cần đến cửa hàng y tế càng sớm càng tốt.
Lời khuyên của thầy thuốcKhi phát hiện người nhà có các triệu chứng lâm sàng trên, nên đưa đến cửa hàng y tế tuyến huyện, tỉnh để cấp cứu, xử lý kịp thời. Bước đầu tìm nguyên do để phòng tránh như: xác định nơi có gia cầm, thủy cầm, chim chết, trên địa chỉ đó cần chôn lấp, đốt, khử khuẩn vùng gia cầm chết, cách ly đàn gia cầm nhiễm bệnh với môi trường sống của người, tuyệt đối không được giết, mổ, ăn, đem cho, đem bán gia cầm. Hạn chế tiếp xúc, thăm nuôi, ăn uống với người bệnh. Cần tiệt trùng các vật dụng gia đình như: chăn, màn, giường chiếu, áo quần của người bệnh vừa sử dụng. Cần rửa tay hàng ngày bằng xà phòng, với người chăn nuôi gia cầm, thủy cầm cần có găng tay, ủng để đi, song song đeo khẩu trang và luôn luôn vệ sinh, tiêu độc khử khuẩn môi trường sống. Cần tăng cường nỗ lực kiểm dịch, nhất là kiểm dịch biên giới để không cho mầm bệnh cúm gia cầm bây giờ đang bùng phát ở Trung Quốc lây lan sang nước ta.
PGS.TS.BS. BÙI KHẮC HẬU
0 comments:
Post a Comment